Vücuda şekil veren organlara desteklik sağlayan ve koruyan yapıya iskelet denir. 206 kemikten oluşmuştur.
İskeletin vücudumuzda yaptığı görevler şunlardır;
1.Vücudumuza genel şekil vermek
2.Vücudumuzun dik durmasını sağlamak
3.Kaslarla beraber hareketi sağlamak
4.İç organları dış etkenlerden korumak
5.Kan hücreleri üretmek
6.Bazı mineralleri depolamak
İnsanda iskelet sistemi; vücudun çatısını oluşturur. Vücuttaki kemiğin bir kısmı bağ dokudan, bir kısmı kıkırdak dokudan gelişir. İskelet sistemine ait kemiklerde kan hücrelerinin yapımı da gerçekleşir.
İNSAN İSKELETİNİN BÖLÜMLERİ
a. baş iskeleti: Kemikler birbirine çok sıkı tutunmuşlardır ve aralarında oynamaz eklemler vardır. Beyin bu kemiklerin iç kısmında korunur. Sadece alt çene kemiğinde oynar eklem bulunur.
Yeni doğan çocuklarda bıngıldak (kıkırdaksı kemik) vardır. Daha sonra kemikleşme oluşur.
b. gövde iskeleti: Omurga ve göğüs kafesinden oluşur.
Omurga: Omur adı verilen kısa kemiklerden oluşur. İçinde şerit halinde omurilik siniri vardır. Bu sinirin bulunduğu kanala omurilik kanalı denir. Omurga 33 adet omur kemiğinden oluşur ve 5 bölümden meydana gelir. Bu bölümler boyun, sırt, bel, sağrı, ve kuyruk sokumudur.
Göğüs kafesi: Sırt omurları, kaburgalar ve göğüs kemiğinden oluşur. Akciğerler ve kalp burada korunur.
c. Üyeler (kol ve bacaklar): Kol ve bacaklar gövdeye kemik köprüler ile bağlanmıştır. Bu köprülerle aralarında tam oynar eklemler vardır.
Omuz Kemeri: Kürek kemiği ve köprücük kemiğinden oluşur. Kollarda; pazı, dirsek, ön kol, el bilek, el tarak ve el parmak kemikleri vardır. Kollar gövdeye omuz kemeri ile bağlanır. Omuz kemeri ile pazı kemiği arasındaki ekleme ‘’omuz eklemi’’ denir.
Kalça Kemeri: Kalça kemiği ve uyluk kemiğinden oluşur. Bacaklarda; uyluk, diz kapağı, baldır, kaval, ayak, bilek, topuk, ayak tarak ve parmak kemikleri vardır. Üyeler insanın aktif olarak hareket etmesini sağlar. Bacaklar gövdeye kalça kemeri ile bağlanır. Kalça kemiği ile uyluk kemiği arasındaki ekleme ‘’kalça eklemi’’ denir.
KEMİK ÇEŞİTLERİ:
İnsanda iskelet sistemini meydana getiren kemikler şekil ve büyüklüğüne göre üç gurupta toplanır.
a.Uzun kemikler: Kol ve bacaklarda bulunur. İki uçtaki şişkin kısımlara baş, orta kısma gövde adı verilir.
Kemiğin boyuna kesitinde en dışta kemiğin enine büyümesini ve onarılmasını sağlayan kemik zarı bulunur. Kemiğin bazı kısımlarında ve gövdenin tamamında sıkı kemik, baş tarafın iç kısımlarında süngerimsi kemik doku bulunur. Baş kısımlarda kıkırdak dokudan meydana gelmiş olan ‘’büyüme plağı’’ boyuna büyüme durduktan sonra kemikleşir. Gövdenin iç kısmındaki kanalda sarı kemik iliği bulunur burada kan hücrelerinin yapımı gerçekleşir.
b.Yassı kemikler: Eni ve boyu fazla, kalınlığı az olan kemiktir. Sıkı ve süngerimsi kemik dokudan meydana gelir. Süngerimsi kemik içinde kırmızı kemik iliği bulunur. Göğüs, kafatası ve kaburga yassı kemiklerden oluşmuştur.
c.Kısa kemikler: Yapıları yassı kemiklere benzer. Omurga, el ve ayak parmakları kısa kemiklerden oluşmuştur.
EKLEM YAPISI VE ÇEŞİTLERİ:İki veya daha fazla kemiğin birbirine bağlanmasıyla eklemler meydana gelir. Eklemler kaslarla beraber hareketi sağlar. Üç çeşit eklem vardır.
a.Oynamaz eklemler: Bu tür eklemlerde kemikler birbiri içine iyice girintiler meydana getirerek çok iyi bağlantı yaptığından hareket etmezler. Kafa, yüz ve kuyruk omurları oynamaz eklemlerdir.
b.Yarı oynar eklemler: Boyun, göğüs ve omur kemikleri yarı oynar eklemlerdir. omurların arasında kıkırdak doku ve bağ dokudan oluşan diskler bulunur.
c.Oynar eklemler:iki kemiğin baş bölgelerini birleştiren, bağ dokudan yapılmış çok güçlü eklem bağları ve eklem kapsülü içerirler.vücudun hareketini sağlayan eklemlerdir. Kapsül içindeki eklem sıvısı hareketi kolaylaştırır.
Örnek: omuz eklemi, kalça eklemi

Hazırlayan: Burak AKBAŞ
Kaynak: Güvender Yayınları, Fem Biyoloji Kitabı
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |